Cà phê Robusta: Thay đổi định kiến để khám phá những tiềm năng
Thay đổi những lầm tưởng vốn có về cà phê Robusta sẽ mở ra cơ hội nghiên cứu phát triển loại cà phê này và khám phá những tiềm năng ẩn chứa bên trong nó.
Xuất phát điểm khác nhau của Arabica và Robusta
Tại vùng Ethiopia - nơi được gọi là quê hương của cà phê, cây cà phê Arabica đã được phát hiện từ khoảng năm 850 sau Công nguyên và sau đó được canh tác rộng rãi khắp khu vực vào thế kỉ 9. Đến thế kỉ 16-17, hạt giống cà phê Arabica theo dòng dịch chuyển của con người đã nảy mầm ở đồn điền khắp nơi trên thế giới, phân bố chủ yếu ở Đông Phi, Trung và Nam Mỹ.
Trong khi đó, cà phê Robusta chỉ được biết đến vào khoảng đầu thế kỉ 19, từ những cây mọc hoang dã quanh Hồ Victoria, Uganda đã phát triển và lan rộng đến các khu vực Trung và Tây Phi, một phần của Đông Nam Á, đặc biệt là Ấn Độ, Indonesia và Việt Nam.
Ngày nay, cà phê Robusta chiếm 40% sản lượng cà phê thế giới và khoảng 30% diện tích canh tác toàn cầu, số còn lại hầu hết là Arabica. Với lịch sử phát triển lâu dài và sản lượng chiếm ưu thế hơn, thế giới đã dành nhiều thời gian nghiên cứu và phát triển các cách thức trồng, lai tạo giống để khai phá tiềm năng hương vị của Arabica; trong khi Robusta lại chưa được quan tâm đầu tư như vậy.
Từ sự khác biệt về hương vị…
Khi nói đến hương vị cà phê, Arabica thường phức tạp hơn Robusta. Cà phê Arabica đặc trưng với vị chua thanh và hương trái cây nhiệt đới, khi uống sẽ cảm nhận được chút đắng nhẹ, không quá gắt, kèm theo đó là hậu vị có mùi thơm nồng nàn và quyến rũ. Ngược lại, khi uống cà phê Robusta sẽ cảm nhận ngay vị đắng mạnh mẽ do lượng caffeine gấp đôi Arabica, với “thể chất dày dặn” hơn (full body) và thường biểu hiện mùi đất đặc trưng.
Tuy hơi hướng vị chocolate đậm đắng của Robusta được ưa chuộng ở những nước Đông u và Đông Nam Á, cà phê Arabica lại phổ biến ở Mỹ và các khu vực khác tại Châu Âu nhờ vào hương vị được đánh giá là tích cực hơn. Theo thời gian, xu hướng tiêu dùng của thị trường, sự lựa chọn nguyên liệu của các nhà rang xay và cả ảnh hưởng của marketing đã tạo ra sự phân cấp rõ rệt giữa cà phê Robusta và Arabica.
…đến định kiến “cà phê Arabica ngon hơn Robusta”
Arabica có nhiều mục đích thương mại khác nhau, từ loại kém chất lượng dùng cho cà phê hòa tan đến cà phê phổ thông, cà phê chất lượng hay cà phê đặc sản cao cấp. Trong khi đó, Robusta thường chỉ xuất hiện ở thị trường cấp thấp, chủ yếu được dùng để pha trộn hoặc sản xuất cà phê hòa tan do giá thành rẻ hơn rất nhiều so với Arabica.
Khi những người ở cấp độ sản xuất đã dán nhãn Arabica là sản phẩm cao cấp, chất lượng vượt trội còn Robusta thì không bằng, marketing sẽ dần khiến người dùng tin rằng “cà phê Arabica ngon hơn Robusta”. Mặt khác, khi xu hướng tiêu dùng thể hiện sự yêu thích hơn đối với Arabica, nhà sản xuất có thể dễ dàng nhập khẩu hạt Robusta với giá rẻ và sử dụng chúng trong sản phẩm được quảng cáo 100% Arabica mà người dùng thậm chí không nhận ra.
Vòng lặp của sản xuất và tiêu dùng cứ như vậy bỏ qua cơ hội để khám phá những tiềm năng đặc trưng riêng ẩn chứa trong cà phê Robusta.
Khai phá tiềm năng của Robusta - hướng đi cho tương lai ngành cà phê
Ý nghĩa mạnh mẽ (tiếng anh là “robust”) trong tên gọi của Robusta ngoài việc chỉ vị đậm đắng mạnh thì còn để nói đến khả năng chống chịu tốt với các điều kiện thời tiết thất thường của loài này. Với hàm lượng caffeine đóng vai trò như thuốc trừ sâu tự nhiên xua đuổi sinh vật gây hại, quá trình canh tác Robusta dễ dàng và ít tốn kém hơn, với thời gian ra trái nhanh hơn.
Robusta có thể có thể sinh trưởng ở khu vực nhiệt độ ấm áp hơn và độ cao thấp hơn so với Arabica. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và sự giảm mạnh diện tích trồng cà phê, việc đầu tư nghiên cứu cải tạo giống và tăng năng suất cây trồng cà phê Robusta là cần thiết hơn hết để đảm bảo có đủ nguồn cung cho thế giới trong tương lai.
Để Robusta giành được vị thế xứng đáng của mình, ngành công nghiệp cũng phải có trách nhiệm hỗ trợ kỹ thuật cho người sản xuất để cải thiện sản xuất và chế biến, bởi những đổi mới trong chế biến cũng có thể dẫn đến nhiều loại hương vị khác biệt và phức tạp hơn cho Robusta. Song song với đó là tạo ra một thị trường ổn định về mặt tài chính cho Robusta, bắt đầu từ việc thay đổi định kiến của người tiêu dùng về chất lượng cà phê Robusta.
Thưởng thức cà phê từ trải nghiệm và sở thích
Chất lượng của cà phê phụ thuộc vào nhiều yếu tố, cũng phức tạp hệt như những hương vị bạn có thể cảm nhận được trong ly cà phê đó vậy. Thưởng thức cà phê nên là một hành trình thú vị của trải nghiệm cá nhân, khi bạn hiểu rõ về sở thích của bản thân hơn là tin vào những lời quảng bá và định kiến cà phê nào mới ngon hay loại nào thì mới chất lượng.
Tháo gỡ những lầm tưởng về Robusta là cơ hội lớn để thúc đẩy sự phát triển của loại cà phê này, nhất là với đất nước xuất khẩu cà phê Robusta lớn nhất thế giới như Việt Nam. Tại Vietmay Coffee, chúng tôi luôn tự hào với nguồn nguyên liệu Robusta từ vùng trồng Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông và Kon Tum, mang đến cho bạn dòng cà phê Trendy đa dạng sản phẩm phù hợp với nhiều gu thưởng thức.
